Ilirea'n'Along - aflevering 1

17 januari 20225 minuten

Watte? Ilirea’n’Along. Spreek uit als: ielierééjanaalong. Het betekent: ‘De Ilireaanse taal’. En als je nog nooit van Ilirea hebt gehoord, kan dat kloppen; het land en de taal bestaan niet. Deze nieuwe blogserie gaat over het maken van een verzonnen taal, ook wel ‘constructed language’ of ‘conlang’.

Eerst even een introductie.

Ilirea’n is niet door mij verzonnen, maar door mijn zoon, Tristan. Hij ontwierp ooit een eigen alfabet, oorspronkelijk bedoeld als een geheimschrift. Het idee ontwikkelde en het Ilirea’n, of Ilireaans in goed Nederlands, was geboren. Hij wilde graag samen met mij de taal verder ontwikkelen, omdat hij vastliep op sommige onderdelen. Dat vond ik prima, zolang we er een blogserie van konden maken, dan hebben anderen er ook iets aan. Zo gezegd, zo gedaan.

Om een indruk te krijgen van Tristans gedachtengang en hoe ver hij al was, besloot ik hem eerst vragen te gaan stellen over het hoe en waarom van het Ilirea’n en waar hij precies mijn hulp bij nodig had. Daarna zijn we zijn taal gaan categoriseren en in een excel-bestand gaan zetten, voor het overzicht. Deze bestanden staan in een map op Google Drive en in OneDrive, zodat we er allebei aan kunnen werken. Ook hebben we samen verschillende filmpjes gekeken van andere conlang-ontwerpers en hoe zij te werk zijn gegaan. Deze filmpjes vormden een goede inspiratiebron, werkwijze en check, want bij het maken van een taal komt veel kijken!

We willen je in deze blogserie laten zien hoe je een eigen taal kunt ontwerpen en geven je tips en verwijzen naar filmpjes en Wikipedia-informatie. Wat betreft het Ilirea’n is het een ‘work in progress’, maar we hopen aan het einde van deze blogserie een werkbare versie van de taal te hebben. Dat wil zeggen, een taal die je op zijn minst kunt spreken en hopelijk ook kunt schrijven, typen en lezen.

Het interview
Ik: Hoe kwam je op het idee om een taal te verzinnen?
Tristan: Ik had al een eigen schrift ontworpen en het leek me leuk er een taal omheen te maken. Alleen een alfabet was alleen maar een alfabet.

Hoe ben je begonnen met het verzinnen van de taal?
Gewoon. Eerst heb ik een paar standaard werkwoorden bedacht, zoals ‘hebben’, ‘wonen’ en ‘zijn’. Daarna verzon ik woorden als ‘huis’. Hebben is haban, zijn is zeran en wonen is hawolan. Als je die dingen hebt, kun je een eenvoudige grammatica bedenken. Rijtjes maken met vervoegingen. Zo ga je verder, totdat je ergens tegenaan loopt.

Waar loop je zoal tegenaan?
Van alles, vooral een gebrek aan woorden. En de grammatica, want die moet je wel aanpakken, anders kun je niets met je taal. Ook kun je woorden en grammatica niet een op een samenstellen, maar de woorden moeten wel passen in de grammatica.

Wat heb je tot nu toe al bedacht?
Vooral werkwoorden, zelfstandige naamwoorden en een paar bijvoeglijke naamwoorden. Ik ben nu bezig met voegwoorden en voorzetsels, want die heb je nodig als je eenvoudige zinnen wilt maken. Ik hou het Ilirea’n zo dicht mogelijk bij het Engels en het Nederlands, omdat ik van die talen de grammatica ken en ook de stamwoorden. Dat raadde een van die conlang-makers in een filmpje aan.

De stam van hawolan ('wonen') is “hawol” en dat is een samentreksel van het Franse habiter, het Nederlandse wonen en het Engelse to live. Zo herken je nog een beetje de kern en is het ook makkelijker de woorden te onthouden.

Alfabet ontwerpen — Oefenen op het Ilireaanse alfabet

Hoe moet ik dat Ilirea’n uitspreken? Die apostrof, bedoel ik? Heel veel sciencefiction- en fantasytalen staan bol van de rare tekens, zodat je absoluut niet meer weet hoe je het woord moet uitspreken, laat staan lezen. Dat vind ik een nadeel van conlangs.
Ja, dat is wel lastig. Die apostrof staat voor een verbinding met pre- en suffixen. De apostrof-n betekent dat het een genitivus is.

Dus jij spreekt die niet met een glottisslag uit?
Nee. Het is meer een leesteken. Je plakt de klanken gewoon aan elkaar, net als in het Frans.
De apostrof-n-apostrof, dus Ilirea’n’Along, geeft aan dat de ‘n’ een tussenvoegsel is dat ‘van’ betekent. Er staat in feite: de Ilireaanse taal. Andersom kan ook: Along’a’Ilirea. Dan is die ‘a’ tussen apostroffen een voorzetsel dat ook ‘van’ betekent.

De taal van Ilirea, dus.
Ja. Precies.

Ik neem aan dat je ook een bepaalde wereld hebt bedacht waar deze taal wordt gesproken. Wat voor soort wereld is dat?
Een Star Trek-achtige wereld. Er zijn dus ruimtevaart en technologie, het volk lijkt op ons mensen, maar heeft een net andere ideologie. Ze zijn vooral erg praktisch. Voor ons mensen is vrijheid heel belangrijk, de Ilireanen kiezen dan eerder voor de praktische kant van zaken. Ze zitten dichter bij de mens dan bij de Klingons of de Cardassians. Hoe de wereld zelf eruit ziet, weet ik nog niet precies.

Heeft die praktische kant ook invloed op de taal?
Ja, ik wil het werkwoordensysteem simpel houden. En misschien zijn er minder woorden voor abstracte begrippen binnen filosofie en religie, dat weet ik nog niet.
Ik heb het schrift trouwens ontworpen om aan elkaar te worden geschreven, want dat vind ik mooi.

Wat is er zo leuk aan het verzinnen van een taal?
Lastige vraag. Ik denk dat het is dat je bezig bent met je eigen creatie en je eigen wereld en die steeds gedetailleerder maakt.

Is het moeilijk?
Het is makkelijk om te beginnen, want dan ligt alles nog open. Moeilijker is om het vol te houden en consequent te blijven. Er mag in mijn taal nog wel wat meer structuur komen en ik hoop dat jij me daarbij kan helpen.

Ja, dat was mijn volgende vraag: bij wat heb je precies mijn hulp nodig?
Bij het maken van de grammatica en het werkwoordensysteem, want daar kom ik niet uit. Ik wil met pre- en suffixen gaan werken, maar hoe krijg ik dat consequent en welke tijden zijn er? Wat is in godsnaam het aspect in een taal? Dat soort dingen.

Volgende keer gaan we het Ilireaans structureren en laten we je zien wat we al hebben en hoe we het gaan ordenen. Tot de volgende blog.