Ilirea’n’Along - aflevering 10

Wat vooraf ging
We zijn eruit wat betreft de werkwoorden. Voorlopig althans. We schrijven hulp- en koppelwerkwoorden helemaal uit (geen apostrof) en de werkwoorden nemen de vorm aan van het eerste werkwoord.

Voorzetsels en su
Met voorzetsels kun je aangeven waar in de ruimte of tijd een voorwerp of persoon zich bevindt. Het boek ligt OP tafel, de mand staat NAAST de kast, ik kom OVER twee minuten. Waar zetten we deze voorzetsels in het Ilireaans? Voor of na het woord waar het bij hoort? En welke plek in de zin?

De filosofie van het Ilireaans is om het zo praktisch mogelijk te houden. Daarom komen bijvoeglijke naamwoorden, hele bijzinnen en dus ook constructies met voorzetsels direct achter het woord waar het iets over zegt.
‘Ik woon in het huis’ is Hawolen ir d’Hawon. Rechttoe rechtaan. Maar wat doen we met een zin als: ‘Ik woon in het huis van vader en moeder’? Bij welk deel van de zin hoort ‘in het huis’? Bij de ‘ik’? of bij ‘van vader en moeder’?
Het antwoord is eens: dat maakt niet uit. Dat moet uit de context blijken.

Als je nadruk wilt leggen op het feit dat de ‘ik’ in het huis van vader en moeder woont, dan plak je het persoonlijk voornaamwoord achter het werkwoord:
1. IK woon in het huis van vader en moeder = Hawolen I ir d’Hawon [van vader en moeder] (woorden voor 'vader' en 'moeder' hebben we nog niet, dus vandaar de vierkante haken.)

Wil je zeggen dat je in het huis van je ouders woont en daar nadruk op leggen, dan gebruik je het woordje su, want dat is wat de Ilireanen ook doen. Dus:
2. Ik woon in het huis VAN VADER EN MOEDER = Hawolen ir d’Hawon [van vader en moeder] su. Maar Hawolen su ir d'Hawon betekent dat je nadruk legt op het feit dat je er woont en niet slechts logeert of zoiets. Klein woordje, groot effect, dat su.

Achterzetsels
Kun je in het Ilireaans ook iets zeggen als ‘ik loop de trap af’ of ‘ik loop het huis in’? Dus dat het voorzetsel eigenlijk een achterzetsel is?
Nee, wij vinden van niet; en de Ilireanen zijn het met ons eens.
Het Ilireaans kan wel spelen met nadruk. Dus wat is het belangrijkste in de zin? Dat ik loop of dat ik het huis IN loop? Dat laatste waarschijnlijk. Maar omdat het werkwoord altijd vooraan staat, wordt het toch: Woulen ir d’Hawon. Of, als je nadruk wilt leggen: Woulen ir su d'Hawon. Woulen su ir d'Hawon betekent dan dat je het huis in LOOPT (en niet fietst of vliegt). Woulen ir d'Hawon su is, je raadt het al, dat je het HUIS in loopt (en niet een kerk of een schuur). Kortom, met su kun je alle kanten op en het voorzetsel blijft altijd een voorzetsel.

Om onderscheid te maken tussen 'het huis inlopen' en ‘in het huis rondlopen’, gebruik je een ander voorzetsel. Hiernaast vind je een lijstje met verschillende voorzetsels.

Volgende keren
Om het Ilireaans goed te kunnen leren spreken en schrijven, hebben we nog regels nodig voor de bijzinnen en voegwoorden. Daarna zullen we alle bestanden (zie hiernaast) netjes gaan bijhouden. Dat wordt nog een hele klus.
Is dat gedaan, dan volgt een test: we gaan een stuk Nederlands vertalen in het Ilireaans. We zijn benieuwd of al onze regels dan ook in de praktijk werken. Fingers crossed.

Nog iets leuks: Tristan schrijft zijn profielwerkstuk (PWS) voor 6 gymnasium over het Ilireaans. Zijn hoofdvraag: wat maakt een taal een taal? Aan de hand van het Ilireaans laat hij zien hoe een taal is opgebouwd en hoe een cultuur een taal beïnvloedt en andersom. Deze blogs waren dus niet voor niets.