De reclame van - Overtoom (06)

De zin
‘Dat is snel, het lijkt Overtoom wel.’

De reclame
In 1946 startte Rein Sjenitzer aan de Overtoom in Amsterdam een postorderbedrijf in bouten en moeren. Hij noemde het bedrijf ‘Overtoom’. Later verhuisden ze naar Den Dolder, waar er meer ruimte was, en werd het een postorderbedrijf voor alles: van paperclips tot kantinetafels, van vuilniszakken tot fietsenrekken. Het kenmerk van dit postorderbedrijf is dat ze zeer snel leverden. De slogan ‘Tuut, tuut, dat is snel’ bestond al in 1979 en is pas in 2014 verdwenen.

Tegenwoordig is het normaal dat je bestelling de volgende dag al bij je thuisbezorgd wordt, maar in 1979 was ‘snel leveren’ een noviteit. De reclame zegt niet binnen hoeveel tijd er geleverd kan worden, dus ‘snel’ is hier relatief. Waarschijnlijk binnen een week of misschien wel binnen twee dagen, hoewel de reclame suggereert dat je het al hebt voordat je de telefoon hebt neergelegd. 

In 1995 werd Overtoom overgenomen door Manutan Group. In 2014 verdween ook de naam Overtoom en werd Manutan. Het Franse moederbedrijf wilde een eenduidige uitstraling, wat bedrijfsmatig te begrijpen is, maar qua lokale naamsbekendheid een miskleun; het bedrijf moest flink inleveren op dat punt.

De slogan ‘Dat is snel, lijkt Overtoom wel’ komt trouwens niet uit de koker van een reclamebureau, maar uit de dagelijkse praktijk. Riep er iemand ‘Dat is snel!’, dan was er altijd wel iemand in de buurt die ‘Het lijkt Overtoom wel!’ riep. Later is dit in het spotje verwerkt.

Het spreekwoordelijke gehalte
Ja, hij werkt nog steeds, die slogan. Het slaat niet meer zo zeer op leveringen, want het kan ook gaan om de snelheid bij het douchen van een anders waterminnend kind; het kan gaan over het verzuchtend verlangen naar een kopje koffie en voordat de zucht helemaal je mond heeft verlaten, er al een kopje koffie voor je staat; het kan gaan om een afspraak maken bij een specialist waar er doorgaans een wachtlijst van maanden is, maar waar je nu al over een week terecht kan; het kan gaan om het groeien van een plantje. Kortom, je kunt het zo gek niet bedenken, als er maar iets van snelheid mee gemoeid is. Ook gehoord: ‘Dat is snel, lijkt bol.com wel’ en ‘Dat is snel, lijkt Dumoulin wel.’

Aan de Overtoom, de straat in Amsterdam, is een uitgebreide Wikipediapagina geweid. Op de Overtoom reden vroeger paardentrams en nu is het een modern stuk oud-Amsterdam met woningen en winkels. Een overtoom was vroeger een installatie waarmee schepen over land van het ene water naar de andere werden gesleept. Het is de voorloper van een schutsluis. Het woorddeel ‘toom’ zou van het oude ‘tiegen’ of ‘tijgen’ komen, wat ‘slepen’ betekent. Slepen klinkt nu niet echt snel, maar heeft wel beweging in zich.