De reclames van - C&A (02)
8 januari 20212 - 3 minutenVroeger, toen reclames nog tussen de programma’s uitgezonden en van elkaar onderscheiden werden door Loekie de Leeuw, tóen waren reclames nog te pruimen en zijn sommige zinnen onsterfelijk geworden in ons collectief geheugen of in mijn familie. Dit is deel 2 van een serie over reclameslogans die spreekwoordelijk zijn geworden.
De zin
‘Je gaat toch niet zingen, hè, John?’
De reclame
Rijk de Gooyer en Johnny Kraaijkamp waren in de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw het komische duo van de Nederlandse televisie. Samen traden ze op in een spot van C&A, waar Johnny de vlag van de winkelketen op het dak van een van de filialen moet hijsen en dat gaat fout.
‘Wat doe je nou, John?’
‘Vlag waait weg.’
‘Nu weten de mensen niet waar ze moeten zijn.’
‘’t Is toch bekend dat C&A voordeliger is?’
‘Je gaat toch niet zingen, hè, John?’
John zet in en zingt uit volle borst ‘C&A is toch voordeliger’. Rijk kijkt naar beneden en ziet een meute mensen komen aanrennen. Kortom, het zingen werkt.
Het spreekwoordelijke gehalte
Vooral in mijn familie is dit gevleugeld geworden. Gaat er iets mis, dan roept er al snel iemand ‘Wat doe je nou?’ en die krijgt dan steevast als antwoord ‘Vlag waait weg’. In koor wordt er dan geroepen ‘Je gaat toch niet zingen, hè, John?’. Van het gehalte dijenkletser, maar toch blijven we het zeggen. Ik weet niet of dit alleen zo werkt in mijn familie of dat meer mensen dit doen.
Ook in andere omstandigheden kun je ‘Je gaat toch niet zingen, hè, [naam]?’ gebruiken, vooral bij Disneyfilms waarin er natuurlijk altijd wordt gezongen. Time het gezegde precies vóórdat het lied inzet, iets wat bij een Disneyfilm niet al te moeilijk in te schatten is.
Een ander scenario is als iemand vertelt dat hij meedoet met een musical, toneelstuk of voor de eerste keer naar de opera gaat. Het commentaar ‘Je gaat toch niet zingen, hè, [naam]’ is dan een subtiele aanval op iemands (zang)talent. Of nou ja, subtiel...
In de reclame is het zingen succesvol, want de mensen weten C&A te vinden. In de spreekwoordelijk gebruikte variant willen we de zangtalenten vooral onderdrukken of bespotten. Opvallend hoe betekenis kan verschuiven, want de zin van Rijk de Gooyer was in de reclamespot niets anders dan een meewarige constatering in de vorm van een vraag, een retorische vraag dus. Gespeelde ergernis. In de loop van de tijd is de spot bijtender geworden.
